Hebron en Haifa

Hallo allemaal,

Dit zal weer een lang verhaal worden. Ik waarschuw jullie vast.

Ik ben woensdag in Hebron geweest, wat een indrukwekkende stad.
Het begon al ’s ochtends. Met een Nederlandse jongen, J., had ik een tour geboekt bij ‘alternative tours’ in Jeruzalem. Wij zijn samen vanuit Ramallah naar Jeruzalem gegaan. Ik heb er nog nooit zo lang over gedaan om het checkpoint Qalandia door te komen. Ik denk dat de Israëli’s Qalandia inmiddels bijna hebben zoals ze het gepland hebben. Iedereen die naar Jeruzalem wil, moet hierdoor heen, als een internationale grens. Het ziet eruit als de ingang/uitgang van een gevangenis, maar dat heb ik al eens geschreven. Een paar weken geleden kwam het nog wel eens voor dat iedereen in de bus van Ramallah naar Jeruzalem kon blijven zitten. De bus reed dan om Qalandia heen, om dan bij een kleiner checkpoint verderop de identiteitskaarten te laten checken.
Sinds kort werkt het niet meer zo, maar moet iedereen bij Qalandia uit de bus om dan lopend het checkpoint door te gaan. De bus rijd dan leeg door het checkpoint, waarna hij de mensen 50 meter verder weer oppikt. De spanning in en rond Ramallah kan je meten aan de tijd die je nodig hebt om Qalandia door te komen. Omdat het hier al een poosje onrustig is, duurt het nu lang bij Qalandia, erg lang. Woensdagochtend waren er veel mensen, en maar twee draaihekken open. Iedereen mocht een voor een erdoorheen (veel vaker worden er drie mensen tegelijkertijd doorgelaten). Alle Palestijnen moesten hun id kaart afgeven, sommigen moesten hun riem uitdoen, uitleggen wat ze gaan doen, tas wel of niet zus en zo neerleggen op de band om door een apparaat te laten gaan. Enzovoort… J. en ik werden ook teruggeroepen om ons paspoort goed te laten zien, dit is mij ook nog nooit gebeurd. En de bevelen worden in het Hebreeuws geschreeuwd, wat minstens de helft van de Palestijnen niet kan verstaan. Gelukkig staat er bijna altijd wel een Palestijn die wel Hebreeuws kent, en ik vertaal zelf ook wel eens wat. Ik plaats wat foto’s van Qalandia om jullie te proberen hier een indruk van te geven.

Wij kwamen een half uur te laat in Jeruzalem, maar gelukkig was de tour nog niet vertrokken. Hebron staat bekend om haar conservatisme, haar gastvrijheid, en om haar sterke economie en handelsgeest. Onze gids was een Palestijn, en er waren een Australische moeder en dochter mee, van Palestijnse oorsprong. De dochter had zich niet helemaal goed voorbereid: ze droeg een strak kort shirtje, en een rok tot net onder de knie. Hebron is de meest conservatieve stad van de Westbank, en daar kan je dus echt niet in een ‘korte’ rok aan komen. Dit merkte het meisje pas toen we al in Hebron waren, dus ze heeft daar eerst een broek gekocht, maar die zat vervolgens zo strak dat ze alsnog heel veel bekijks had.

De weg naar Hebron toe is al een belevenis op zich. Wij waren met een auto met een Israëlisch geel nummerbord, dus we mochten de bypass road, de ‘joodse weg’, gebruiken, de weg die de kolonisten die in het zuiden van de Westbank wonen ook gebruiken. Ook hier staan alleen de namen van joodse nederzettingen op de borden. Er zijn checkpoints op de weg zelf, maar ook op de zijwegen. Er zijn verschillende Palestijnse dorpen langs de weg die al jaren een curfew hebben: alleen diegenen met speciale toestemming mogen het dorp uit. En dit zijn geen kleine dorpjes, maar dorpen met bijvoorbeeld 8000 inwoners. We reden langs de plek waar Israël hard aan het bouwen is aan een tweede Qalandia, maar dan voor het zuiden van de Westbank, op deze bypass road, op de afslag naar Bethlehem.
De enige toegangsweg naar Hebron is een afslag vanaf de bypass road. In het midden van de weg ligt een blok beton, waardoor er plek is voor amper twee auto’s om te passeren. Als er wat is in Hebron, dan zet het Israëlische leger deze weg af met één jeep, waardoor deze stad van 130.000 inwoners afgesloten is van de bewoonde wereld.

Tussen 1948 en 1967 stond Hebron onder Jordaans gezag. Het was toen verboden voor joden om er te komen. Nadat Israël in 1967 onder andere de Westbank heeft bezet, is een groep kolonisten naar Hebron getrokken, en er nooit meer weg gegaan. Nu is Hebron de enige Palestijnse stad op de Westbank waarin joodse kolonisten wonen, zo’n 500 in aantal, in het centrum van de oude stad. Dit zijn de meest fanatieke en terroristische zionisten die er denk ik in heel Israël en Palestina zijn. In 1997 is de stad verdeeld in een H1 en een H2 gebied. H1 beslaat 80 % van Hebron, dit is net als bijvoorbeeld Ramallah gebied wat volledig onder Palestijns gezag valt. H2 is het gebied in vooral de historische oude stad van Hebron dat onder Israëlisch gezag valt; de Palestijnse Autoriteit heeft er alleen controle over civiele zaken. In dit H2 gebied wonen de 500 joodse kolonisten, naast 35.000 Palestijnen. Ter bescherming van deze kolonisten is er veel Israëlisch leger gestationeerd. Tussen H1 en H2 gebied zijn er bepaalde plekken – ‘grenzen’ – waar de spanningen heel vaak heel hoog oplopen. Onze gids waarschuwde ons hier de hele tijd voor: snel foto’s maken, niet te veel die kant op, daar houdt het leger alles in de gaten, niet omhoog fotograferen, dat is naar de huizen van de kolonisten, enzovoort.

Het hele H2 gebied is omringd met checkpoints, Israëlisch leger en grote hekken en blokken: dit alles om de kolonisten te ‘beschermen’. Alleen de Palestijnen die in dit gebied een huis hebben, hebben toestemming om dit gebied binnen te gaan. Het leven van de Palestijnen is hier de afgelopen jaren zo moeilijk gemaakt, dat velen uit dit gebied zijn getrokken (precies wat de bedoeling van Israël is natuurlijk). Ook om economische redenen zijn Palestijnen weg getrokken: als er geen klanten zijn, kan een winkel op een gegeven moment toch echt niet meer voortbestaan. Door alle checkpoints zijn de Palestijnen er nooit zeker of ze wel kunnen komen waar ze van plan zijn heen te gaan. De Palestijnen die nog in H2 gebied wonen, krijgen geen toestemming om hun huizen te verbouwen of te restaureren, zodat er inmiddels veel vervallen huizen te zien zijn. Ook hebben ze bijna dagelijks te maken met vernederingen door het Israëlisch leger of worden ze lastig gevallen door de joodse kolonisten. Op veel plekken wonen de kolonisten op de bovenverdieping van Palestijnse winkels. Tussen de eerste en de tweede verdieping van de gebouwen zijn er netten gespannen, die vol liggen met troep dat de kolonisten van boven naar beneden gooien. Plastic flessen, afval, karton, bierflesjes, wijnflessen, poppen: je kan het zo gek niet verzinnen of het ligt daar in die netten.

In het midden van de oude stad staat de Abraham moskee. Men gelooft dat Abraham, Sara, Izaak, Rebecca, Jacob en Lea hier in tombes begraven liggen: vandaar dat dit een religieuze site is voor islam, christendom en jodendom. In 1994 kwam er tijdens de maand ramadan een fanatieke, idiote, Amerikaanse jood, Baruch Goldstein, de moskee binnen, met een mitrailleur, en schoot ten tijde van het ochtendgebed 29 biddende moslims dood, en verwondde er 125. De man zelf werd gewurgd door de moslims die nog in de moskee waren. Israël heeft een onderzoek laten instellen naar de moordenaar van deze Amerikaan. Zij lieten echter de UN niet toe om uit te zoeken wat er precies gebeurd is, hoe een jood bijvoorbeeld tijdens het gebed met een mitrailleur een bewaakte moskee binnen kan komen. Israël heeft het gebied voor drie maanden gesloten, de moskee moest negen maanden dicht, en nadat deze weer open ging, bleek dat Israël van de helft van de moskee een synagoge heeft gemaakt. Binnen in de moskee staat nu een afscheidingsmuur tussen beide delen. Nu de joden de moskee ook gebruiken, is hij gesloten voor moslims op joodse feestdagen – andersom niet natuurlijk. Voordat je de moskee naar binnen kan gaan, moet je door een stalen draaideur checkpoint, en twee posten van het Israëlische leger waar je je tas moet laten zien en waar ze identiteitskaarten checken. Wij als buitenlanders konden snel doorlopen, maar er stonden een paar Palestijnse jongens tegen de muur te wachten: de soldaten nemen hun id kaarten af, checken die, en dat kan 10 minuten of een uur of misschien wel twee uur duren. En dan lees je op een bord erachter dat je kindly wordt verzocht de heiligheid van de plek te observeren.
Ik ben blij dat ik de stad, hoe bizar en indrukwekkend en spannend ook, bezocht heb, en ik wil er nog wel een keer naar toe, maar nu om te winkelen. De stad is beroemd om zijn glasblazerijen en aardewerk.

Op de terugweg, over de bypass road, stond er een checkpoint op de weg. Hier maken de soldaten twee rijen: één van auto’s met mensen erin de er Palestijns uitzien - zij moeten aan de zijkant gaan staan en wachten tot ze uitgebreid gecheckt zijn; en de andere rij is voor auto’s met mensen erin die er Israëlisch/joods uitzien – zij mogen zo doorrijden. Onze gids wordt vaak aangezien als Israëliër, dus hij mag hier altijd doorrijden. Racistisch is het natuurlijk wel. De Palestijnen die over deze bypass weg rijden, hebben allemaal een Palestijnse id kaart met Jeruzalem residentie, anders zouden ze hier überhaupt niet kunnen zijn. Zij hebben alle recht om over deze weg te rijden, om Jeruzalem binnen te gaan, en toch worden ze allemaal gecheckt.

Terug in Jeruzalem moesten J. en ik alles even laten bezinken, met een biertje en een waterpijp. De weg terug naar Ramallah ging redelijk snel. Wel een nieuw bord bij Qalandia: “Pas op, je gaat Palestijns gebied binnen, hier hebben de Palestijnen de autoriteit, absoluut verboden voor Israëli’s.” Alles in het Hebreeuws.

Ik wil nog vertellen over de Palestijnse zangeres Rim Banna, van wie ik een concert heb gezien in Haifa (zie vorig stuk). Ik kreeg opeens een email van haar. Zij had via via foto’s te zien gekregen die ik van haar concert had gemaakt, en ze was onder de indruk, en ook van mijn andere foto’s op deze website. Nu wil ze mijn foto’s voor haar nieuwe website gaan gebruiken, met mijn naam erbij, en ik krijg twee albums van haar. Leuk he! Ik vind het helemaal leuk. Ik had eerlijk gezegd voor zondag nog nooit van haar gehoord. Maar nu vraag ik hier een beetje rond, blijken er veel mensen haar heel goed te vinden, en blijkt ze ook nog eens vaak in Ramallah op te treden. Een van de foto’s die ik heb gemaakt van haar, heeft in een wekelijkse krant in Haifa gestaan!!! Met mijn naam erbij!!! Tof he.

Het afgelopen weekend ben ik bij T. in Haifa geweest. Het was gezellig. Ik was er donderdag al, en de eerste dagen hebben we lekker rustig gedaan. Zaterdag zijn we naar een demonstratie in Tel Aviv geweest, georganiseerd door verschillende Israëlische vredesgroepen en Palestijns – Israëlische organisaties. In Ramallah werd tegelijkertijd gedemonstreerd. Het was tegen de bezetting en voor dialoog met de door de Palestijnen gekozen regering. Er waren misschien 1500 mensen in Tel Aviv, in Ramallah wat meer denk ik. Ik vond het wel ok. Jammer dat het niet heel druk was. In Israël is de linkse groep helaas niet zo groot en sterk.

Zondag was er een conferentie op de universiteit van Haifa, over afscheidingsmuren tussen joden en Arabieren binnen Israël zelf. Ik vond het wel interessant, al heb ik weinig nieuws gehoord. Er zijn een paar plekken in Israël waar een muur of scheidingsweg gebouwd zijn tussen Arabische en joodse buurten, of tussen een Arabisch dorpje en een joodse nederzetting. De reden die men in Israël hiervoor geeft, is die van veiligheid. Daarbij zouden deze muren nuttig zijn tegen geluidsoverlast, tegen overlast van criminaliteit en tegen de waardevermindering van joodse huizen door de nabijheid van een Arabische wijk. Een aantal (Israëlische en Palestijnse) mensenrechtenorganisaties zegt echter dat de echte reden is dat Israël de joodse en Palestijnse bewoners van elkaar wil afscheiden, om zo uiteindelijk het leven van de Palestijnen zo moeilijk mogelijk te maken, in de hoop dat ze Israël ‘vrijwillig’ zullen verlaten.
Ik ben zelf heel erg cynisch over dit soort activiteiten. De linkse groep in Israël is zo klein, en de mening van de gemiddelde Israëli zo rechts (wat ook weer te horen was uit het publiek tijdens het seminar), dat ik bang ben dat dit soort dingen volkomen nutteloos zijn. Ik denk dat alleen druk van buiten op Israël iets kan opleveren – druk die van Europa moet komen, want Amerika zal achter Israël blijven staan, voorlopig. Maar ja, dit is mijn bescheiden mening. Natuurlijk is het goed dat men ook binnen Israël probeert de publieke opinie te veranderen. Wie weet heb ik het mis en helpt het wel.

Toen ik gisteravond terug kwam in Ramallah, was het weer mis. Op Manara square, het centrale plein in de stad, was het heel druk en overal hoorde ik geschiet. Ik vroeg wat er aan de hand was, en iemand zei dat in Gaza iemand van de veiligheidsdienst van Hamas was vermoord door iemand van de veiligheidsdienst van Fatah, of andersom. Dit gedoe tussen de veiligheidsdiensten heeft al veel spanning opgeleverd, in Gaza, wat elke dag denk ik op het nieuws komt bij jullie, maar ook op de Westbank: in Jenin, Nablus, en nu ook in Ramallah. Ik hoorde later ook nog dat de Palestijnse politie iemand wilde aanhouden in een gestolen auto, maar die man stopte niet, waarna ze hem doodschoten, ofzoiets. Dat was gisteravond laat. Er was van alles in de fik gestoken op het plein.
Gister overdag is bovendien in een dorpje naast Ramallah, Al-Tirah - eigenlijk een luxe buitenwijk van Ramallah - door het Israëlische leger iemand gearresteerd. Mensen die daar woonden kregen allerlei verschillende bevelen, binnen blijven, buiten in een rij staan, weer naar binnen, buiten. Nou ja. Dit levert allemaal spanningen op, wat uitmondt in een paar idioten die met mitrailleurs een ‘demonstratie’ gaan houden: in het centrum rondrijden en in de lucht schieten.
Toen ik bij een zaakje stond om falafel te bestellen, kwam er iemand langs gerend die schreeuwde ‘ramen dicht, doe de deuren dicht’. In de verte zag ik een menigte, dus ik heb niet meer op mijn falafel gewacht, maar ben weggelopen. Ik had met A. en vriend afgesproken in een restaurant, daar ben ik heen gegaan. Ik was daar nog niet eens twee minuten binnen, of er kwam weer iemand langs gerend die schreeuwde naar de mensen van het restaurant ‘doe de ramen dicht, sluit alles’. En ja hoor, de idioten kwamen door de staat gereden, met geschiet. Iedereen dook op de grond, of verschool zich ergens achter, tot het geschiet voorbij was. Ik was bang, verschrikkelijk. Ik weet wel dat ze hoogstwaarschijnlijk niet in een restaurant gaan schieten, maar ze lopen wel in de lucht schietend langs.
Misschien moet ik dit allemaal niet vertellen, sommigen zullen zich nu te veel zorgen maken om mij. Dat hoeft allemaal niet. Op het moment zelf kon ik alleen maar vloeken en was ik wel echt bang, vooral ook omdat alle Palestijnen ook dekking zochten. De paar keer dat ik in Manara square idioten met geweren voorbij zag komen, bleef iedereen gewoon staan kijken.

Het internet werkt hier niet goed, omdat de elektriciteit al de halve dag afgesloten is. Ik ga nu nog wat foto’s selecteren (van Qalandia, van Hebron, zodat jullie een indruk krijgen van de bizarre situatie in deze stad, en van de demonstratie). Wanneer ik dit kan plaatsen weet ik nog niet. Voor nu groeten uit een heel warm maar redelijk rustig Ramallah.

Kus
Maaike