Ramadan, Rice en onderlinge gevechten

Er is zoveel te schrijven, waar moet ik beginnen…

Het is weer onrustig hier. In Gaza wordt er onderling gevochten en dat vliegt altijd over naar Ramallah. Verschillende groeperingen binnen Hamas en Fatah hebben op elkaar geschoten in Gaza, een paar dagen geleden, 8 doden. Het begon met een staking van een van de veiligheidsdiensten van een van de partijen, vanwege al 7 maanden niet ontvangen loon. Vanwege de Ramadan hebben veel mensen een klein deeltje loon gekregen deze maand, maar de eis vanuit Europa en Amerika was dat iedereen gelinkt aan Hamas niks mocht krijgen, waarmee de spanningen opliepen tussen beide partijen, nou ja, tussen de veiligheidsdiensten van beide partijen en tussen de militante takken van beide partijen. Dus, gevechten, 8 doden, iets van 70 gewonden, ministeries in de fik. En onrust in Ramallah.
Ik zat die avond in een kantoor op internet, tegenover de muqata’a, het presidentsterrein. De hele avond hoorde ik alleen maar geschiet. Twee vrienden van mij kwamen mij ophalen om mij thuis te brengen, ik mocht absoluut niet alleen over straat van hun. De volgende dag werd er gestaakt. Maar hoe die staking afgekondigd werd, een verhaal apart. Jongens van de al Aqsa martelarenbrigade gingen ’s ochtends met hun machinegeweren (ik snap niet waarom hier zoveel mensen geweren hebben) door de stad en langs scholen om de staking af te dwingen. In Jericho had iemand geen zin om zijn winkel te sluiten en die werd doodgeschoten…
Dus, in Ramallah was alles dicht. De winkeliers zijn echt altijd de dupe van al die stomme ongeregeldheden. En nu ook de restaurants die ’s avonds open buffets hebben voor het breken van het vasten (ik heb een keer met mijn twee huisgenootjes bij de Chinees het vasten gebroken). De dag erna was er een demonstratie: tegen Hamas, tegen Fatah, tegen de gevechten onderling en voor de regering van nationale eenheid. Het begon vreedzaam, al stond er vanaf het begin al een groepje jongens dat heel duidelijk zou gaan stoken. En ja hoor, zij begonnen met het schreeuwen van leuzen tegen Hamas. De organisatoren maakten toen duidelijk dat de demonstratie inderdaad tegen Hamas is, maar ook tegen Fatah èn tegen de gevechten onderling. Uiteindelijk liepen we gezamenlijk een rondje door het centrum van de stad. Na de demonstratie ben ik met wat mensen naar het kantoor gegaan van de Mubadara, een politieke organisatie waar Mustafa Barghouti de baas van is en die onderdeel is van de politieke partij ‘de derde weg’, waar ook Hanan Ashrawi bij zat afgelopen verkiezingen - voor de mensen die deze namen kennen. Een medewerker van de Mubadara, Nassif ad-Deek, legde mij en mijn Zweedse huisgenoot uit waar zij voor staan. Tegen de onderlinge gevechten sowieso, en voor een regering van nationale eenheid. Hij zei dat mensen Hamas hebben gestemd vanwege de corruptie van Fatah, dat zij tegen Fatah waren omdat het alleen aan zijn eigen positie dacht, en nu zien zij dat Hamas hetzelfde is, met alleen een veel slechtere economische situatie voor het volk. Hij zei dat de mensen al jaren niet goed politiek geïnformeerd zijn, na de Osloakkoorden in ’93 is er een soort onwetendheid in de bevolking geslopen. Het kost heel veel moeite en tijd om de bevolking meer kennis bij te brengen. Volgens Nassif kwamen de verkiezingen te vroeg afgelopen jaar. De mensen wilden geen Fatah meer, vanwege de corruptie, maar ze hadden geen idee wat er zou gebeuren als Hamas in de politiek zou komen. Nu zien de mensen dat beide partijen alleen maar aan hun eigen gewin en doelen denken, en niet de problemen van de bevolking als eerste prioriteit hebben. Door druk van buiten wordt nu ook nog een civil war uitgelokt. Precies wat Israël wil. Israël is hier de winnende partij, volgens Nassif. Omdat alle aandacht nu op de onderlinge problemen gericht zijn, kan Israël haar aanval op Gaza voort laten gaan en ook in de Westbank doen wat zij wil. (Vannacht zijn bijvoorbeeld weer 16 Palestijnen opgepakt in verschillende steden op de Westbank.) Ik heb gehoord dat over een maand de muur helemaal af en dicht is. Dan is ook de Westbank een gesloten gevangenis, net als Gaza nu. Wat voor extra spanningen dan in de Westbank gaan uitbreken, daar kunnen we alleen maar bang voor zijn. De Mubadara is voor een regering van nationale eenheid, waar binnen Fatah en Hamas nu over gepraat wordt. Nassif zegt dat de demonstratie ook het gevoel en idee wil uitdragen dat diegene die tegen een eenheidsregering is, het doel van Israël en Amerika dient. Op een van de borden die tijdens de demonstratie opgehouden werd, staat: Amerika en Israël zijn tegen een regering van nationale eenheid…en jij….?
Toen we naar huis zouden gaan en het gebouw uitstapten, reed er een lange stoet met auto’s voorbij met aanhangers van de martelarenbrigade. Alle auto’s hadden de ramen open en die lui zaten in het open raam met de machinegeweren omhoog gericht. Toen ik een foto maakte begonnen er wat lui in de lucht te schieten, dat klonk allemaal behoorlijk dreigend. De foto is niet zo goed, maar laat wel zien hoe idioot die mensen zijn.

Eergister zat ik ’s avonds in een restaurant vlak bij het centrum. Er kwam toen weer een stoet martelarenbrigadeaanhangers voorbij. Doek om het hoofd, in lange rijen, machinegeweer in de lucht. Veel auto’s ervoor en erachter, mensen (vooral jonge jongens) die meelopen. Ongelofelijk. Toen ze in het centrum waren hoorde ik een schot, en nadat ze weer langs waren gelopen de andere kant op, werden er verderop een paar machinegeweren helemaal leeggeschoten. Totale onzin. Dit wordt gelukkig wel door iedereen hier als iets stoms afgedaan. Machtsvertoon. Mediageilheid. Ik weet niet wat het is.

In Gaza is de situatie ondertussen nog veel erger dan hier. Daar is iedereen zo opgefokt dat je voor een scheet die je laat op de verkeerde plek neergeschoten kan worden, bij wijze van spreken. Een nicht van mijn huisgenootje is rond de 25 jaar, sinds een jaar getrouwd, heeft een kind. Haar man reed uit zijn werk naar huis, schampte op straat per ongeluk een auto met twee mannen erin, het kwam tot een woordenwisseling op straat, maar er was niks met de auto’s, dus het werd gesust door wat mensen. Hij vervolgde zijn weg naar het huis van zijn ouders; na ongeveer een uur kwamen de mannen terug en schoten hem dood, voor de ogen van zijn ouders.

Het is nu vrijdag. In Gaza geeft minister president Haniya een toespraak, rechtstreeks op Aljazeera te zien. Ik zie net dat ‘ie flauw valt, ik denk door vermoeidheid, inspanning, warmte en geen eten en drinken vanwege de Ramadan. Ze geven hem nu wel water. Hij zal zo wel bijkomen neem ik aan, en verder praten. Aljazeera gaat trouwens een internationale zender openen, in het Engels, in november waarschijnlijk. Zou heel goed zijn denk ik. Wat mij betreft brengen ze het nieuws op een goede manier, het zou goed zijn voor ons Europeanen om het nieuws te zien en te horen zoals men het hier voor zich krijgt….. nou, Haniya staat weer….en hij is gaat weer verder met zijn toespraak.

Afgelopen woensdag was Condoleezza Rice weer in town. Ik ben ook maar weer gegaan, dat circus weer meemaken is wel interessant. Dit keer leken de veiligheidsmaatregelen minder dan de vorige keer. Maar dit kwam doordat de Amerikaanse veiligheidsmensen wat laat waren. Dus iedereen die al binnen was moest nog een keer gecontroleerd worden. Mijn tas is uiteindelijk drie keer gecheckt, twee keer door politiehonden (eerst door een Arabische, daarna een Amerikaanse) en een keer door soldaten. Dit keer werd er wel een persconferentie gegeven. Twee mensen mochten een vraag stellen. Na de persconferentie was het tijd voor de iftar. Rice heeft met Mahmoud Abbas wat gegeten (uit betrouwbare bronnen weet ik dat ze garnalen en wat salade heeft gegeten. Ze is heel streng voor zichzelf, ze staat elke ochtend heel vroeg op om een uur op een machine hard te lopen). Ze was binnen een kwartier na de iftar weer weg en na haar uitgezwaaid te hebben liep Abbas weer naar binnen om verder te eten, haha. Ik hoorde dat ze ’s avonds met Olmert zou dineren, vandaar het beetje eten wat ze bij ons at. Ik heb iftar gevierd met de medewerkers van de muqata’a: rijst met groente en vlees, soep, salade, cola, water. Lekker hoor. Rice zei bij ons dat Amerika humanitarian aid wil geven aan de Palestijnen; dat ze weet dat veel Palestijnen nu in een moeilijke positie leven
"It is very sad that the Palestinians are deprived of their basic needs in Ramadan, and so we will do our best in order to improve their conditions, mainly by reopening the crossings, which we believe to be the main cause of deterioration in the Palestinian economic and humanitarian conditions."; dat Amerika respect heeft voor Mahmoud Abbas (dan heeft tenminste iemand respect voor hem, want bij de Palestijnen is dat ver te zoeken, echt niemand gelooft nog in hem, en hij heeft volgens mij ook geen controle over de verschillende militante facties binnen Fatah. Yasser Arafat had over alles en iedereen controle); dat Amerika de verkiezingen respecteert, maar toen daarna Hamas Israël niet wilde erkennen, dat ze toen wel iets moest doen. Rice noemde wel het woord ‘occupation’: ze weet tenminste wat hier aan de hand is.
Ik lees nu op een internetsite wat Rice is Israël onder andere heeft gezegd: “the economic siege imposed on the Hamas-led Palestinian government, is effective and successful and the international community are still committed to it". Ze zou voor de grap eens naar Gaza moeten gaan, dan ziet ze hoe effectief en succesvol de economische sancties zijn.
Ik plaats hier wat foto’s bij van Rice en Abbas. Abbas zag er heel slecht uit en Rice heeft zo’n vreemd gezicht dat je bijna alleen maar hele lelijke foto’s van haar kan maken…

Deze maand hebben mensen die bij de regering in dienst staan (waaronder verplegers, doktoren, leraren) 1500 shekel salaris gekregen, ongeveer 260 euro, het eerste geld in 7 maanden. Mensen kunnen rekeningen (elektriciteit, water, telefoon), huur van huizen, schoolkleding, schoolboeken, collegegeld niet meer betalen. 29 Procent van de bevolking is gestopt met roken, mensen halen hun kinderen van school, jongelui kunnen niet meer naar de universiteit, ministeries staken al een maand, ziekenhuizen hebben geen medicijnen meer en kunnen alleen nog noodoperaties uitvoeren, een echtpaar met beide een hoge opleiding en werk op een ministerie en op een school, denkt erover om een falafeltentje te beginnen, om maar iets van inkomsten binnen te krijgen,: het ene verhaal is nog schrijnender dan het andere. En dan hebben wij allemaal nog geluk dat we in de Westbank wonen, in Gaza is de situatie nog veel erger dan hier. De financiële problemen worden pijnlijk duidelijk tijdens de ramadan, omdat dit een maand is van extra aandacht voor eten, uitnodigingen, veel speciale, dure ramadanzoetigheden en het suikerfeest (waarbij het de gewoonte is dat men nieuwe kleren en cadeautjes koopt en dat kinderen geld krijgen van hun ooms, tantes, ouders en grootouders).

De Ramadan is alweer twee weken op weg, nog twee en dan het suikerfeest. Ik zal dat in Jordanië meemaken, op zich jammer, ik had het hier wel willen zien, maar goed, niks aan te doen. Overdag is het nu rustiger op straat dan normaal. Een aantal winkels zijn dicht, vooral verschillende eettentjes, restaurants en cafés. De meeste mensen werken korter en doen ’s middags een middagdutje. Rond de tijd van het breken van het vasten – rond half 6, de wintertijd is hier vanwege de ramadan al ingegaan – is het leeg op straat. Veel restaurants hebben een speciaal ramadanbuffet. Zij openen vlak voor het breken van het vasten. Er zijn gezinnen of stelletjes die een keer tijdens de ramadan in een restaurant het vasten breken, maar vaak is het bedoeld voor grotere groepen mensen: elke organisatie of bedrijf organiseert voor zijn personeel en aanhang een avond in een van de restaurants. M. heeft mij uitgenodigd om met hem mee te gaan naar zijn werk-iftar. Dat zal in het beste restaurant van Ramallah zijn, daar zeg ik dus geen nee tegen. Op straat wordt het ’s avonds weer wat drukker: mensen gaan bij vrienden of familie op bezoek, maken een wandeling, gaan ergens wat drinken. Winkels en cafés gaan weer open. Er is in heel Ramallah één café dat overdag open is en waar alcohol gewoon te krijgen is. Van dit café is de eigenaar christelijk – de reden dat hij, in tegenstelling tot alle andere café-restaurants, wel alcohol mag verkopen. Dit ene café is nu nog meer dan normaal de plek waar buitenlanders komen.
Veel Arabieren zitten een groot deel van de dag voor de tv: op de Arabische zenders samen zijn meer dan 80 verschillende soaps te zien. Deze worden allemaal speciaal voor de Ramadan gemaakt: elke dag een aflevering. Mijn huisgenootje heeft een schema gemaakt met wanneer ze welke soap wil zien. Gelukkig wordt zij vaak uitgenodigd om ergens het vasten te breken, zodat de tv niet de hele dag aanstaat op de soapzenders. Ze zei laatst dat het wel vermoeiend is: acht uur per dag achter de pc zitten op haar werk, acht uur per dag achter de tv soaps kijken en nog wat uren eten en praten. Ze slaapt elke dag maar zo’n 4 uur. Ik snap niet hoe ze het volhoudt.
Rond 3 uur ’s nachts lopen jongens door de straten die op trommels slaan en liederen zingen: zij maken de mensen wakker om aan te kondigen dat het tijd is om nog wat te eten. Hierna, rond 4 uur, kan ik de muezzin horen – de oproeper tot gebed in de moskee – die aankondigt dat het vasten weer is begonnen.

Vorige week nodigde H. mij en wat anderen uit om het vasten bij hem thuis te breken. Zijn moeder, zus, schoonzus en drie broers waren er ook, dus het was gezellig druk. De nicotineverslaafden rookten als eerste een sigaret, ik wilde eerste wat drinken – mijn Zweedse huisgenootje en ik hadden die dag ook gevast – en daarna kregen we soep. Het eten was lekker, zoals bijna de hele Arabische keuken, maar op een compleet lege maag voel je je al snel vol zitten. We bleven de hele avond bij H thuis: kaarten, kletsen en waterpijp. Hmmm. Zijn zus maakte hele lekkere ramadanzoetigheden, asafir (vogels) heet het, een soort deeg dubbelgevouwen met wat crème en nootjes erin, even in de oven, klaar. De enige zoetigheden die ik lekker vind.
Ik sprak net met M. en bij hem thuis breken ze het vasten vandaag met maqlube (rijst met hele lekkere kruiden en daardoorheen vlees, gefrituurde bloemkool, aardappel, wortel en/of aubergine, met eroverheen pijnboompitten en soms andere nootjes), dit vind ik het lekkerste Arabische gerecht. Hij komt mij na het breken van het vasten een bord brengen. Wat een goeie mensen hier toch.
Ik vroeg een aantal vrienden hier waarom ze vasten, en iedereen gaf een ander antwoord. De ene wil stoppen met roken en ziet dit als een goede eerste stap om te minderen; een ander doet het omdat het goed is om te voelen wat arme mensen ook voelen en omdat ze het een gezellige maand vindt; een ander vast omdat dat het enige is wat God aan de mensen gevraagd heeft te doen en omdat dit het enige is dat je alleen maar voor God doet; een ander vast omdat het zo in de Islam voorgeschreven staat en omdat je jezelf buiten de gemeenschap zet als je besluit om niet te vasten; een ander vast niet omdat hij het belangrijker vindt om een goed leven te leiden en goed met andere mensen om te gaan, hij heeft een persoonlijke relatie met God en daar maakt het vasten geen deel van uit; nog een ander vast niet omdat hij niet in de stemming is om te vasten, hij heeft te veel stress op zijn werk. Hij vraagt zich ook af wat het nut is van het vasten, als een consequentie is dat mensen deze maand juist snel geïrriteerd zijn en er op straat vaak opstootjes voorkomen: volgens hem door het niet drinken en eten en door het gebrek aan nicotine. Hij vindt vasten eigenlijk iets voor hele religieuze mensen. De ‘gewone mens’ kan beter eerst zorgen een goed leven te lijden en geen kwaad te doen aan anderen. Grappig he, dat iedereen wat anders vindt.

Ondertussen gebeuren er ook leuke dingen zonder politieke of religieuze lading. Vorige week ben ik een keertje ’s avonds met wat mensen naar de dode zee gegaan. Vallende sterren zien, naar het geluid van het water luisteren, waterpijp drinken, dat soort dingen. Vorige week was er een dansvoorstelling in Ramallah, folkloredans in een modern jasje. Ik vond het leuk. Mensen hier zijn heel bewust van, bekend met en trots op hun eigen cultuur - zang, dans, muziek – het enthousiasme wat mensen dan uitstralen vind ik mooi om te zien.

Nou, dit is alweer behoorlijk lang. Ik hoop jullie er niet mee verveeld te hebben.

Groet